KOMITET OBYWATELSKI PRZY PRZEWODNICZĄCYM NSZZ „SOLIDARNOŚĆ”
Komitet Obywatelski przy Przewodniczącym NSZZ „Solidarność” Lechu Wałęsie powstał w roku 1987, obejmując kilkudziesięciu czołowych przedstawicieli środowisk niezależnych. Stanowił główną reprezentację strony solidarnościowo-opozycyjnej w czasie negocjacji Okrągłego Stołu (luty – kwiecień 1989 roku). Liderami Komitetu Obywatelskiego byli Bronisław Geremek, Andrzej Wielowieyski, Andrzej Stelmachowski, funkcję sekretarza pełnił z wyboru Henryk Wujec. Komitety Obywatelskie natomiast pojawiły się na polskiej scenie politycznej w roku 1989 po zakończeniu obrad Okrągłego Stołu, w okresie poprzedzającym czerwcowe wybory do Sejmu i Senatu. Powstawały na mocy uchwały Krajowej Komisji Wykonawczej NSZZ „Solidarność” z 7 kwietnia 1989 roku, która powierzała kierowanie kampanią wyborczą strony solidarnościowo-opozycyjnej Komitetowi Obywatelskiemu przy Przewodniczącym NSZZ „Solidarność” Lechu Wałęsie. Komitet ten na czas wyborów przyjął nazwę Komitet Obywatelski „Solidarność”. Uchwala KKW zlecała też zarządom regionów NSZZ „Solidarność” zorganizowanie – we współpracy z NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych, Klubami.
Inteligencji Katolickiej oraz innymi siłami niezależnymi – regionalnych Komitetów Obywatelskich. W następstwie tej decyzji w kwietniu 1989 r. w całym kraju powstały Komitety Obywatelskie „Solidarność” szczebla regionalnego i wojewódzkiego, a także na poziomie lokalnym – miejskie, dzielnicowe, osiedlowe, gminne i wiejskie. W kampanię wyborczą Solidarności zaangażowały się tysiące wolontariuszy, którzy wykonali ogrom prac związanych z organizacją kampanii wyborczej i zasiedli w komisjach wyborczych, jako członkowie komisji i mężowie zaufania z ramienia Komitetów Obywatelskich. Kandydaci Solidarności na posłów i senatorów wyłonieni zostali przez przez Komitety Obywatelskie, wielokrotnie sami będąc ich organizatorami i działaczami. Po wygranych wyborach czerwcowych Komitety Obywatelskie nie zaprzestały działalności, pomimo podjętej 17 czerwca 1989 roku decyzji KKW NSZZ „Solidarności” o rozwiązaniu struktur komitetowych szczebla wojewódzkiego. W okresie od jesieni 1989 roku do wiosny 1990 roku nastąpi! proces dynamicznego rozwoju Komitetów Obywatelskich, tworzących wówczas znaczącą siłę polityczną. Płaszczyzną kontaktów, ustalania wspólnych działań i wymiany doświadczeń działaczy Komitetów były cyklicznie odbywające się zjazdy na szczeblu centralnym i regionalnym. Podstawowymi zadaniami, stojącymi w tym okresie przed Komitetami Obywatelskimi była organizacja wyborów do odtwarzanego samorządu terytorialnego oraz przygotowanie do pracy przyszłych radnych i kadr dla nowej administracji lokalnej. Działalność zarazem rozwijana była także w takich sferach, jak samopomoc społeczna i praca charytatywna, przedsiębiorczość gospodarcza, kontakty zagraniczne, kultura, ekologia, tworzenie wolnych mediów (lokalne gazety i rozgłośnie radiowe). W realizacji tych zadań Komitety były wspierane przez Komitet Obywatelski przy Przewodniczącym NSZZ „Solidarność” Lechu Wałęsie oraz Fundację na rzecz Rozwoju Demokracji Lokalnej. W wyborach samorządowych 27 maja 1990 roku kandydaci Komitetów obywatelskich zdobyli blisko połowę możliwych do uzyskania mandatów radnych, zdecydowanie dystansując kandydatów niezależnych i partii politycznych.
W lutym 1990 roku Lech Wałęsa powołał Zdzisława Najdera na stanowisko „kierującego pracami” Komitetu Obywatelskiego, jego zastępcami zostali Jan Olszewski i Jacek Kurczewski. Następnie rosnąca rywalizacja wewnątrz obozu Solidarności – określana mianem „wojny na górze” – doprowadziła do podziałów w Komitecie Obywatelskim przy Przewodniczącym NSZZ „Solidarność” Lechu Wałęsie, a także w całym ruchu komitetowym. Związane było to ściśle z jednoczesnym rozwojem posolidarnościowych ugrupowań politycznych, jak Porozumienie Centrum i Sojusz na rzecz Demokracji. W czerwcu 1990 roku Wałęsa odwołał Henryka Wujca z funkcji sekretarza Komitetu Obywatelskiego. W czerwcu i w lipcu odbyły się debaty na temat przyszłości ruchu komitetowego. Wówczas kilkudziesięcioosobowa grupa członków związana z Sojuszem na rzecz Demokracji opuściła Komitet Obywatelski, a na miejsce H. Wujca na funkcję sekretarza tego ciała został powołany Wojciech Włodarczyk. Komitet Obywatelski pod kierownictwem Z. Najdera kontynuował swą działalność, m.in. wspierając kampanię prezydencką Lecha Wałęsy. W styczniu 1991 roku przyjęta została nowa nazwa: Krajowy Komitet Obywatelski. Działał on do 1992 roku, kiedy został przekształcony w Instytut Obywatelski, którym kierował Wiesław Kęcik. Po rozłamie w ruchu komitetowym w czerwcu 1990 roku część dotychczasowych działaczy Komitetów Obywatelskich podjęła aktywność w strukturach takich powstających wówczas partii politycznych, jak Porozumienie Centrum, Ruch Obywatelski – Akcja Demokratyczna, Kongres Liberalno-Demokratyczny, Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe. Pozostałe struktury komitetowe natomiast utworzyły we wrześniu 1990 roku Krajową Konferencję Komitetów Obywatelskich (KKKO). Po pierwszych wolnych wyborach parlamentarnych w 1991 roku, KKKO kontynuowała swą działalność, do dziś działa jako stowarzyszenie. W skład KKKO wchodziły również komitety obywatelskie zarejestrowane jako stowarzyszenia. Część z nich działa do chwili obecnej, odgrywając ważną rolę w tworzeniu struktur społeczeństwa obywatelskiego na terenie Polski lokalnej.